nguyễn minh triết

Sau ba tháng mất kinh,ưacóconđãsuykiệtbuồngtrứxlim v1 khô âm đạo, thường xuyên căng thẳng, Vân cùng chồng đến Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh khám, đầu năm 2023. Kết quả xét nghiệm cho thấy Vân bị rối loạn nội tiết, dự trữ buồng trứng (AMH) chỉ còn 0.5 (AMH ở phụ nữ dưới 38 tuổi thường là 2.2-6.8 ng/mL), siêu âm đầu chu kỳ chỉ còn 1-2 nang trứng. Bác sĩ tiên lượng vài tháng tới, Vân có thể mãn kinh dù chưa có con.

Tương tự, chị Hoài 37 tuổi, kết hôn 9 năm chưa có con. Sau khi phẫu thuật cắt buồng trứng trái do u nang, chị bị rối loạn nội tiết, kiểm tra thấy dự trữ buồng trứng giảm nhiều (AMH chỉ còn 0.17), siêu âm có vài nang trứng. Chị còn bị nội mạc tử cung mỏng, polyp tử cung. Bác sĩ khuyên xin trứng để thụ tinh ống nghiệm nhưng vợ chồng chị từ chối.

Theo BS.CKII Vũ Nhật Khang, Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, không chỉ phụ nữ đã kết hôn, thời gian qua, bệnh viện tiếp nhận nhiều bệnh nhân nữ độc thân gặp tình trạng suy giảm dự trữ buồng trứng. Vài trường hợp tuổi mới đôi mươi vẫn bị suy buồng trứng do các bệnh lý nội tiết như suy giáp, bệnh lý tự miễn, bệnh tan máu bẩm sinh Thalassemia... Bệnh nhân trẻ nhất mới 18 tuổi.

Bác sĩ Khang cho biết khi chào đời, bé gái có khoảng một triệu nang trứng ở hai buồng trứng, số lượng giảm dần đến tuổi dậy thì chỉ còn khoảng 300.000-500.000 nang. Quá trình phát triển, thoái hóa và chọn lọc các nang trứng, rụng trứng liên tục diễn ra trong tuổi sinh sản đến khi không còn nang ở hai buồng trứng. Khi đó, người phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh, thường là 50-52 tuổi.

Suy buồng trứng sớm là tình trạng buồng trứng cạn kiệt trước 40 tuổi với biểu hiện vô kinh, suy sinh dục, ảnh hưởng đến quá trình thụ thai, gây khó có con, thậm chí vô sinh ngay trong độ tuổi sinh sản.

Nghiên cứu năm 2019 cho thấy tỷ lệ suy buồng trứng sớm toàn cầu là khoảng 3,7%. Theo các chuyên gia, xu hướng kết hôn và sinh con muộn trên thế giới khiến tỷ lệ trên ngày càng tăng.

Hiện Việt Nam chưa có thống kê về tỷ lệ phụ nữ suy buồng trứng sớm. Tại IVFTA-HCMC, khoảng 50% bệnh nhân dưới 40 tuổi dự trữ buồng trứng thấp, giảm dự trữ buồng trứng đang được điều trị hỗ trợ sinh sản bằng nhiều phương pháp khác nhau nhằm mang lại hy vọng có con chính chủ.

Bác sĩ Khang giải thích có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này thường gặp là di truyền, mắc các bệnh lý tự miễn, thường xuyên tiếp xúc với độc tố từ khói thuốc lá, hóa chất công nghiệp, bệnh lý và các phẫu thuật ở buồng trứng. Ngoài ra, việc hóa và xạ trị khi điều trị ung thư ở hệ sinh sản nữ giới (vú, buồng trứng...) cũng là yếu tố thúc đẩy nhanh quá trình suy buồng trứng.

Theo bác sĩ, trước đây phụ nữ có chỉ số AMH chạm đáy thường đối diện với nguy cơ xin trứng, nhưng hiện nay họ có thể sinh con bằng trứng tự thân nhờ nhiều kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Tại IVFTA-HCMC, tùy tình trạng cụ thể, phụ nữ giảm dự trữ buồng trứng và suy buồng trứng sớm được điều trị theo những phác đồ cá thể hóa phù hợp. Điển hình là kỹ thuật trữ trứng, trữ phôi giúp gom trứng nhiều chu kỳ hoặc nhiều phôi tăng tỷ lệ đậu thai.

Bên cạnh đó, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong nuôi phôi, kỹ thuật bơm huyết tương giàu tiểu cầu tự thân (PRP) với những trường hợp nội mạc tử cung mỏng, nuôi trưởng thành noãn non trong ống nghiệm (IVM), hỗ trợ phôi thoát màng (AH)... giúp những vợ chồng vô sinh, nhất là phụ nữ suy buồng trứng sớm, hiện thực hóa ước mơ có con bằng trứng của chính mình.

Chị Vân được các bác sĩ áp dụng phương pháp gom trứng nhiều chu kỳ. Sau 5 chu kỳ kích thích buồng trứng, chị có 7 trứng trưởng thành. Chuyên gia phôi học rã đông trứng trữ kết hợp với trứng tươi của chu kỳ cuối và tiêm tinh trùng vào bào tương trứng tạo được 4 phôi. Chị đậu thai sau lần chuyển phôi thứ hai, thai nhi hiện 12 tuần.

Quá trình gom trứng của chị Hoài khó khăn hơn bởi qua 6 chu kỳ chỉ được 4 trứng. Sau chu kỳ cuối, siêu âm ghi nhận buồng trứng của chị hoàn toàn cạn kiệt. Chuyên viên phôi học thực hiện các kỹ thuật rã đông, thụ tinh ống nghiệm tạo được phôi duy nhất chất lượng tốt. Chị Hoài có nội mạc tử cung mỏng được bơm huyết tương giàu tiểu cầu tự thân và chuẩn bị nội mạc đủ điều kiện giúp chị đậu thai sau chuyển phôi. Thai nhi hiện 13 tuần.

Bác sĩ Khang cho biết những phụ nữ chưa kết hôn bị giảm dự trữ buồng trứng, suy buồng trứng sớm nên trữ trứng bảo tồn sinh sản. Trứng được trữ đông trong môi trường nitơ lỏng ở nhiệt độ đến -196 độ C và không giới hạn thời gian lưu trữ. Nếu trữ trứng ở độ tuổi 25 đến 35, 40 hoặc dài hơn tùy thời gian mong muốn sinh con, phụ nữ vẫn có thể có con khỏe mạnh nhờ thụ tinh ống nghiệm mà không lo lắng chất lượng trứng bị suy giảm.

Biểu hiện lâm sàng của suy buồng trứng sớm rất đa dạng như rối loạn kinh nguyệt một thời gian dài, lượng kinh không đều, màu sắc kinh có sự thay đổi. Bệnh nhân thường xuyên bị mất ngủ giữa đêm, chóng mặt và buồn nôn; ham muốn tình dục giảm; da nhăn, ngực nhão và xệ, tóc mỏng, dễ gãy rụng; suy giảm trí nhớ; âm đạo khô, đau khi quan hệ. Phụ nữ nên lưu ý các biểu hiện trên để thăm khám, điều trị hoặc trữ trứng dự phòng càng sớm càng tốt.

Hoài Thương